W dniach 3-9 października 2016 r. miały miejsce obchody 70 rocznicy wydarzenia, które było ostatnią wielką akcją podziemia niepodległościowego powstałego po II wojnie światowej w wyniku przejścia do konspiracji części Polaków nie godzących się z narzuceniem władzy komunistycznej naszej Ojczyźnie.
Organizatorami rocznicy byli: minister Henryk Kowalczyk – Przewodniczący Stałego Komitetu Rady Ministrów, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie, NSZZ Solidarność Pracowników Oświaty Ziemi Pułtuskiej, Proboszcz Parafii Św. Józefa w Pułtusku, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, Wspólnota Polska.
Program obchodów obejmował zarówno uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy oraz muralu poświęconego bohaterom wydarzeń sprzed 70 lat, jak i dni edukacyjne pod hasłem „Przywracanie pamięci”, a także rekonstrukcję rozbicia więzienia w Pułtusku i uwolnienia kilkudziesięciu osób przetrzymywanych z powodów politycznych. Na dni edukacyjne składała się uliczna gra miejska: „Uwolnić Kordiana. Zaangażowana w nią młodzież pułtuskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, pogrupowana w pięcioosobowe zespoły musiała rozwiązać kilka zadań związanych z działalnością lokalnych sił podziemia niepodległościowego ROAK, a następnie przedstawić meldunek z wykonanych zadań przed pracownikami IPN. Konkurencja wymagała nie tylko wiedzy historycznej, ale i dobrej organizacji w realizacji zadań w różnych punktach miasta. Ponadto dla uczniów przygotowano też pokazy filmowe poprzedzone komentarzem historycznym pracowników naukowych IPN. Młodzież obejrzała widowisko: „Tajny współpracownik” (Scena Faktu) i film dokumentalny Ruch Oporu Armii Krajowej (Z archiwum IPN). W ramach wydarzeń otwartych zaprezentowano pokaz filmu „Generał Nil”.
Jednym z elementów obchodów były uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej przy ulicy Konopnickiej 7 poświęconej ofiarom terroru komunistycznego. W 1945 r. w tym miejscu mieściła się siedziba lokalnego Urzędu Bezpieczeństwa. Przetrzymywano tam więźniów, głównie politycznych i przesłuchiwano ich stosując przemoc fizyczną i psychiczną. Kolejną uroczystością mającą miejsce po odsłonięciu tablicy była konferencja popularno-naukowa zorganizowana przez IPN. Rozpoczął ją krótki występ artystyczny w wykonaniu aktorki Katarzyny Łaniewskiej i towarzyszącego jej z gitarą pułtuskiego barda pana Dariusza Zawadzkiego. Następnie wygłoszone zostały przez pracowników IPN trzy prelekcje pod wspólnym tytułem: „Podziemie niepodległościowe w Pułtusku – odzyskiwanie patriotyzmu jutra”. Dzięki nim mieszkańcy Pułtuska mogli poznać struktury organizacyjne lokalnego podziemia niepodległościowego oraz dowiedzieć się wielu ciekawych informacji dotyczących dowódców i członków jego struktur, a także zaznajomić się z wydarzeniami związanymi z akcjami zbrojnymi wymierzonymi w miejscowe władze komunistyczne. Akcentem kończącym ten dzień uroczystości było otwarcie dwóch wystaw w Domu Polonii w Pułtusku. Pierwsza z nich: „Przez Morze Czerwone. Rzeczpospolita Polska na Uchodźstwie” została przygotowana przez Oddział IPN w Warszawie, zaś drugą: „Żołnierze Polski Podziemnej” opracowano w Oddziale IPN w Białymstoku.
Ostatni dzień obchodów był szczególnie uroczysty i przebiegał z udziałem najwyższych władz państwowych (obecny był m.in. wicepremier Piotr Gliński oraz przedstawiciel Kancelarii Prezydenta Polski, który odczytał list od Prezydenta Andrzeja Dudy). Rozpoczął się on Mszą świętą poświęconą żołnierzom podziemia niepodległościowego oraz ofiarom represji komunistycznych. Następnie, po apelu poległych, przy asyście wojskowej złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą ofiary terroru, a po chwili odsłonięto mural historyczny: „Rozbicie więzienia w Pułtusku 25/26 listopada 1946: „Ostatnia wielka akcja podziemia niepodległościowego w Polsce”. Kulminacyjnym punktem obchodów była wielka rekonstrukcja wydarzeń, którym został poświęcony mural. Rekonstrukcja, przygotowana przez Grupę Historyczną „ Zgrupowanie Radosław” oraz Grupę Rekonstrukcji Historycznej „Bemowo” we współpracy z IPN, zgromadziła tłumy pułtuszczan. W rekonstrukcji poza wspomnianymi grupami brała również udział młodzież z Liceum Ogólnokształcącego im. Piotra Skargi w Pułtusku. Wydarzenia odtwarzane przez rekonstruktorów zostały opatrzone komentarzem historycznym przez pracownika IPN.
Lidia Ambroziak
foto: Pultusk24
Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis!