Przykład niezwykłego męstwa i poświęcenia

2 sierpnia br. na dziedzińcu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych odbyły się uroczystości poświęcone rocznicy Powstania Warszawskiego, które 78 lat temu zdobyły gmach Wytwórni.

W tym roku organizatorzy postanowili w sposób szczególny uhonorować artystów i grafików, którzy brali udział w Powstaniu, pracowników ówczesnej Pracowni Projektowej i Rysowni PWPW.

Jak powiedział Wiktor Klimiuk – Przewodniczący Rady Nadzorczej PWPW – artyści odpowiadają za symbole, za walkę informacyjną, która była niemniej ważna niż walka z bronią w ręku.

Gośćmi obchodów byli m. in.: Minister Jan Józef Kasprzyk – Szef urzędu do spraw kombatantów i osób niepełnosprawnych, Mariusz Rusiecki – Doradca Prezydenta RP, Sebastian Kaleta – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Bartosz Grodecki – Podsekretarz Stanu w MSWiA, Michał Prószyński – Szef Gabinetu Politycznego MSWiA, ·Bartłomiej Sochański – sędzia Trybunału Konstytucyjnego. Stronę NSZZ „Solidarność” reprezentowali: Andrzej Kropiwnicki – Przewodniczący ZRM, Waldemar Dubiński – Zastępca Przewodniczącego ZRM, Grzegorz Iwaniski – Sekretarz ZRM oraz Jacek Trąbczyński – Przewodniczący KZ NSZZ „S” w PWPW.

– Czcigodni Powstańcy! Byliście kolejnym w dziejach ogniwem wielkiego łańcucha pokoleń, które łączy wartość dla Polaka najcenniejsza – miłość do Niepodległej Rzeczypospolitej. I kiedy spotykamy się dzisiaj, my współcześni, z Wami, chcielibyśmy być kontynuatorami tej myśli i tej idei – służby Niepodległej Polsce. Chcielibyśmy być godnymi spadkobiercami tej trwającej ponad 1000 lat historii Rzeczpospolitej. I dzięki Wam mam nadzieję, że nasze i przyszłe pokolenia zachowają to, co dla Waszego pokolenia było najważniejsze – troska o wspólnotę narodową i państwową. A wtedy Wolna Polska będzie trwała wiecznie! – powiedział Jan Józef Kasprzyk.

Bartosz Grodecki odczytał list w imieniu Ministra MSWiA Mariusza Kamińskiego, który nazwał obronę gmachu PWPW „przykładem niezwykłego męstwa i poświęcenia”.

Michał Pruszyński odczytał list od Jarosława Kaczyńskiego, prezesa PiS. – Naszą tu obecnością z jednej strony spłacamy dług wdzięczności jaki mamy wobec powstańczego pokolenia z drugiej manifestujemy nasze przywiązanie do polskości, do idei niepodległości naszej ojczyzny. Dlatego też pragnę z całego serca podziękować społeczności Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych za kultywowanie pamięci o zdobyciu i obronie tej reduty – napisał Prezes PiS.

Po wystąpieniach obecni złożyli wieńce i wiązanki pod tablicą upamiętniającą obronę Reduty PWPW.

Na zakończenie uroczystości odbyła się prezentacja książki pracownika PWPW, uczestnika walk o kompleks PWPW podczas Powstania Warszawskiego – Juliusza Kuleszy pt. „101 moich plastyków”

***

2 sierpnia 1944 roku warszawscy Powstańcy zdobyli Redutę Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Olbrzymi żelbetowy kompleks z podziemnymi schronami, położony na wzgórzu w północnej części Śródmieścia, stanowił w czasie wojny obiekt strategiczny. Na ogrodzeniu gmachu do dziś można zobaczyć ślady po pociskach pochodzące z okresu Powstania Warszawskiego.

Powstańcy zdobyli gmach PWPW po kilku godzinach walki. Niemcy próbowali go odbić już następnego dnia, jednak zdołali to zrobić dopiero po niemal czterech tygodniach – 28 sierpnia – z użyciem wojsk pancernych i ośmiokrotną przewagą liczebną. Blisko miesiąc Reduta PWPW była strategicznym bastionem powstańców – azylem, schronieniem dla prawie tysiąca cywilów, szpitalem dla rannych i enklawą zaopatrzenia w żywność.

Atak na PWPW powstańcy przeprowadzili trzema grupami uderzeniowymi. Pierwsza przypuściła szturm z boku, druga na tyły, a trzecia od środka – metodą „konia trojańskiego”, siłami grupy pod dowództwem porucznika Czesława Lecha „Białego”.

Na terenie wytwórni utworzono szpital polowy, działała też wytwórnia butelek zapalających, a ogromny magazyn żywnościowy, zorganizowany przez Niemców jeszcze przed powstaniem, zaopatrywał całą powstańczą Starówkę.

27 sierpnia Niemcy, w sile 1600 żołnierzy wspartych bronią pancerną, przypuścili ostateczne uderzenie. Przeciwko nim do walki stanęło około 200 Powstańców. Po zażartej bitwie o każde piętro budynku, 28 sierpnia 1944 roku, obrońcy zostali zmuszeni do poddania się.