Raport płacowy NSZZ „Solidarność”: wynagrodzenia w państwowych instytucjach kultury w latach 2022–2024
Krajowa Sekcja Muzeów i Instytucji Ochrony Zabytków NSZZ „Solidarność” opublikowała najnowszy raport dotyczący wynagrodzeń w wybranych państwowych instytucjach kultury w latach 2022–2024. Analiza obejmuje dane z 84 instytucji państwowych oraz ich 140 oddziałów i filii, podlegających Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwu Obrony Narodowej oraz Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Raport prezentuje informacje dotyczące poziomu zatrudnienia oraz przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w czterech kategoriach stanowisk: administracyjnych, merytorycznych, technicznych i obsługi oraz zarządczych. Jednocześnie autorzy podkreślają, że jest to podział czysto analityczny – w opinii NSZZ „Solidarność” wszyscy pracownicy instytucji kultury wykonują pracę merytoryczną, a brak jednolitych wytycznych klasyfikacji stanowisk powoduje znaczną niejednolitość raportowanych danych.
Lata 2022–2024 były okresem dynamicznych zmian gospodarczych, w tym wysokiej inflacji i wzrostu kosztów utrzymania. Choć w instytucjach kultury wprowadzano podwyżki wynagrodzeń, miały one głównie charakter kompensacyjny i nie nadążały za rosnącymi cenami, co doprowadziło do dalszego spadku realnej siły nabywczej pracowników branży. W raporcie wskazano na pogłębiającą się lukę płacową pomiędzy pracownikami instytucji kultury a przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce narodowej. W wielu jednostkach płace – zwłaszcza wśród pracowników merytorycznych, technicznych i obsługi – pozostawały na poziomie zbliżonym do wynagrodzenia minimalnego.
Zgromadzone dane wskazują na znaczące różnice pomiędzy poszczególnymi instytucjami, zarówno pod względem poziomu zatrudnienia, jak i wysokości wynagrodzeń. Dysproporcje te widoczne są zwłaszcza między dużymi ośrodkami miejskimi a mniejszymi miejscowościami, instytucjami o rozbudowanych strukturach a miejszymi jednostkami oraz poszczególnymi grupami pracowników. Brak jednolitego, powszechnego systemu wynagradzania prowadzi do spłaszczania siatki płac, ograniczonych możliwości awansu oraz wzrostu poczucia niesprawiedliwości wśród pracowników.
Autorzy raportu zwracają uwagę, że wieloletnie niedofinansowanie kadrowe stanowi poważne zagrożenie dla funkcjonowania instytucji kultury. Branża wymaga doświadczonych specjalistów, których kwalifikacje budowane są przez lata. Niskie płace prowadzą jednak do odpływu wykwalifikowanej kadry, co wprost zagraża: jakości działalności muzeów i innych instytucji kultury, bezpieczeństwu i prawidłowej ochronie zbiorów, realizacji misji edukacyjnej i społecznej.
NSZZ „Solidarność” podkreśla, że utrzymanie kompetentnych zespołów oraz zagwarantowanie ciągłości misji instytucji kultury wymaga pilnych działań systemowych, takich jak: zwiększenie finansowania instytucji kultury, ujednolicenie i upublicznienie zasad wynagradzania, wdrożenie branżowego układu zbiorowego pracy, zapewnienie transparentności podejmowanych decyzji płacowych.
Raport stanowi punkt wyjścia do prowadzenia rzetelnych rozmów pomiędzy stroną społeczną a Rządem RP, w szczególności Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tylko partnerska współpraca może doprowadzić do budowy sprawiedliwego, przejrzystego i przewidywalnego systemu wynagradzania oraz zapewnienia długofalowej stabilności sektora kultury.
Dokument w wersji PDF: Raport płacowy NSZZ Solidarność 2022-2024